Ngày 16/6/2025, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thông qua Luật Việc làm năm 2025 với 08 chương, 55 điều. Luật sẽ có hiệu lực từ ngày 01/01/2026, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hoàn thiện hệ thống pháp luật về việc làm và bảo hiểm thất nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn hiện nay, với một số điểm mới đáng chú ý như sau:
- Bảo đảm quyền làm việc và mở rộng cơ hội cho người lao động
Luật Việc làm 2025 là khẳng định quyền làm việc của công dân, bảo đảm tự do lựa chọn nghề nghiệp, nơi làm việc, đồng thời đề cao sự bình đẳng về cơ hội, tiền lương và thu nhập. Người lao động được bảo đảm làm việc trong điều kiện an toàn, vệ sinh, phù hợp với tiêu chuẩn về an toàn lao động.
Thủ tục đăng ký lao động được cải cách theo hướng đơn giản, thuận tiện, minh bạch, tạo điều kiện để người lao động và người sử dụng lao động tiếp cận nhanh chóng các dịch vụ việc làm. Đây là yếu tố quan trọng nhằm thúc đẩy thị trường lao động vận hành hiệu quả, công khai và hiện đại hơn.
Bên cạnh đó, chính sách của Nhà nước về việc làm tiếp tục tập trung phát triển kinh tế gắn với tạo việc làm, khuyến khích khu vực kinh tế tư nhân, hỗ trợ các mô hình tự tạo việc làm, chuyển đổi nghề nghiệp cho lao động nông thôn, thanh thiếu niên, thậm chí cả người cao tuổi.
- Linh hoạt hơn trong chính sách bảo hiểm thất nghiệp
Mở rộng diện được hưởng bảo hiểm thất nghiệp, khi nhiều nhóm lao động trước đây chưa thuộc đối tượng nay sẽ được tham gia, trong đó có lao động làm việc không trọn thời gian nhưng có mức lương đáp ứng quy định về đóng bảo hiểm xã hội.
Người lao động giữ các chức danh quản lý trong doanh nghiệp, hợp tác xã, thành viên Hội đồng quản trị, tổng giám đốc, giám đốc… có hưởng lương cũng được đưa vào diện tham gia bảo hiểm thất nghiệp. Người sử dụng lao động thuộc mọi thành phần kinh tế, từ cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, tổ chức chính trị - xã hội đến hộ kinh doanh, cá nhân có thuê mướn lao động đều có trách nhiệm tham gia.
Về mức đóng, Luật quy định linh hoạt, gắn với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội. Trong trường hợp nền kinh tế gặp khủng hoảng, suy thoái, hoặc khi xảy ra thiên tai, dịch bệnh, Chính phủ có thể quyết định giảm mức đóng, đồng thời triển khai các biện pháp hỗ trợ trực tiếp từ Quỹ bảo hiểm thất nghiệp. Đây là cơ chế quan trọng nhằm chia sẻ rủi ro, giảm gánh nặng tài chính, giúp người lao động và doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Quỹ bảo hiểm thất nghiệp được quản lý tập trung, công khai, minh bạch, bảo đảm an toàn và tăng trưởng bền vững.
Các chế độ Bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Luật Việc làm năm 2025 bao gồm:
- Tư vấn, giới thiệu việc làm.
- Hỗ trợ người lao động tham gia đào tạo, nâng cao trình độ kỹ năng nghề.
- Trợ cấp thất nghiệp.
- Hỗ trợ người sử dụng lao động đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ kỹ năng nghề để duy trì việc làm cho người lao động.
Luật Việc làm năm 2025 bổ sung, làm rõ việc hỗ trợ người sử dụng lao động để duy trì việc làm cho người lao động trong các trường hợp gặp khó khăn như thiên tai, hỏa hoạn, địch họa hoặc dịch bệnh nguy hiểm, hoặc thực hiện theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền về việc di dời hoặc thu hẹp địa điểm sản xuất kinh doanh.
Điều chỉnh mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa và thời điểm hưởng
Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa: Luật Việc làm năm 2025 giữ nguyên công thức tính mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng là 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 06 tháng gần nhất và đơn giản hóa việc quy định mức trần với mức tối đa là không quá 05 lần mức lương tối thiểu vùng tại tháng cuối cùng đóng bảo hiểm thất nghiệp.
Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp: Thời điểm hưởng trợ cấp thất nghiệp đã được rút ngắn. Theo khoản 3 Điều 39 Luật Việc làm năm 2025, người lao động sẽ bắt đầu hưởng trợ cấp từ ngày làm việc thứ 11 kể từ ngày nộp đủ hồ sơ, giảm 5 ngày làm việc so với quy định cũ.
Quy định chặt chẽ hơn về thông báo tìm việc
Luật Việc làm năm 2025 nhấn mạnh nghĩa vụ của người lao động trong thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp: hằng tháng, người lao động phải thông báo về việc tìm kiếm việc làm cho tổ chức dịch vụ việc làm công nơi đang hưởng trợ cấp thất nghiệp tại khoản 1 Điều 40.
Chế tài đối với hành vi không thông báo cũng được quy định cụ thể hơn tại Điều 41:
- Nếu không thông báo tìm kiếm việc làm hằng tháng, người lao động sẽ bị tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp.
- Nếu sau khi bị tạm dừng mà người lao động thực hiện lại việc thông báo đúng quy định, họ sẽ được tiếp tục hưởng phần trợ cấp còn lại.
- Tuy nhiên, nếu người lao động không thông báo liên tiếp 03 tháng, họ sẽ bị chấm dứt hưởng trợ cấp thất nghiệp.
- Thời gian tạm dừng hưởng trợ cấp thất nghiệp sẽ không được bảo lưu.
MINH HẠNH